Selektywna Rizotomia Grzbietowa (SDR) – Nowoczesne leczenie spastyczności

SDR to rozwijana od 50 lat wraz z postępem technik operacyjnych i komputeryzacji procedura neurochirurgiczna, która trwale redukuje spastyczność poprzez selektywne przecięcie włókien nerwowych odpowiedzialnych za nadmierne napięcie mięśni.

Dla kogo przeznaczona jest SDR?

• Pacjenci z MPD o typie uszkodzenia pochodzenia piramidowego
• Pacjenci z MPD w wieku 3 – 50 lat, optymalny wiek 3 – 10 roku życia.
• Pacjennci z MPD w postaci: diplegii, hemiplegii, triplegii, tetraplegii
• Pacjenci z MPD w każdej skali funkcjonalnej GMFCS – Najczęściej wykonywana u pacjentów z poziomami I, II i III. Dzieci w skali IV, V GMFCS wymagają szczegółowej kwalifikacji ze względu na częste występowanie objawów pozapiramidowych.
• Pacjenci u których terapie fizjoterapeutyczne i leczenie farmakologiczne nie przyniosły oczekiwanych rezultatów - napięcie mięśniowe ogranicza ruchomość i utrudnia chodzenie i rehabilitację, Spastyczność powoduje ból lub deformacje stawów,
• Pacjenci po implantacji Pompy baklofenowej – Pacjenci spastycznością uszkodzenia piramidowego. Możliwość zastosowania SDR w przypadku powikłań i wyczerpaniu baterii pompy
• Pacjenci z dziedziczną postacią diplegii spastycznej
• Pacjenci z innymi chorobami :(stwardnienie rozsiane, pourazowe uszkodzenia mózgu, uszkodzenia rdzenia, udary niedokrwienne, udary krwotoczne, choroby neurodegeneracyjne o objawach piramidowego uszkodzenia)

Jakie są korzyści SDR ?

• Pacjenci po SDR doświadczają:
• Poprawy chodu i równowagi
• Redukcji bólu
• Zwiększenia niezależności w codziennym życiu

Skala GMFCS Korzyści z SDR

I (samodzielne chodzenie) Poprawa płynności chodu, redukcja zmęczenia.

II (chodzenie z ograniczeniami) Większa stabilność, dłuższe dystanse.

III (chodzenie z pomocą) Możliwość ograniczenia wsparcia ortopedycznego.

IV (poruszanie się na wózku) Ułatwienie transferów, lepsza równowaga.

V (znaczne ograniczenia) Redukcja bólu, ułatwienie pielęgnacji.

Jakie są korzyści dla Pacjentów z Mózgowym Porażeniem Dziecięcym w zależności od rodzajy porażenia?

1. Diplegia:

• Poprawa chodu u 91%, równowagi 75%, stania u 81%, siedzenia u 57% Pacjentów
• Poprawa aktywności rehabilitacji u 88%, wytrzymałości u 77% Pacjentów
• Poprawa uprawiania sportów rekreacyjnych u 43 % Pacjentów
• Zmniejszenie bóli mięśni i stawów u 64% Pacjentów

2. Hemiplegia

• 93% Rodziców poleciłoby procedurę SDR innym rodzinom dzieci z MPD
• Poprawa: chodu u 90%, siedzeniau 63%, równowagi u 87%, niezależności u 67% Pacjentów,
• Zmniejszenie bóli mięśni i stawów u 70% Pacjentów

3. Triplegia

• 93% poleciłoby zabieg innym pacjentom
• Poprawa wzorca poruszania się i stabilności ciała u 60% Pacjentów
• Zmniejszenie dolegliwości bólowych u 60% Pacjentów

Czy SDR nadaje się dla Pacjentów z dziedziczną spastycznością ?

• Pacjenci z genetyczną diplegią zmniejszają spastyczność o 89%
• SDR nie pogarsza przebiegu choroby pacjentów z HSP
• SDR jest realną opcją terapeutyczną u starannie wybranych dzieci z HSP, szczególnie u pacjentów chodzących
• Większość pacjentów odnosi korzyści w zakresie dużej motoryki, ryzyko powikłań jest niskie
• Pompę baklofenową stosowano u dzieci z ciężką i postępującą chorobą

Jak przebiega operacja i pobyt w szpitalu ?

1. Przygotowanie do operacji

• Badania neurologiczne,
• Badanie Fizjoterapeutyczne
• Badania obrazowe (MRI głowy i kręgosłupa lędźwiowego, RTG)
• Ocena neurochirurgiczna i ortopedyczna

2. Przebieg operacji 4-5 godzin

• Zabieg w znieczuleniu ogólnym z monitorowaniem głębokości snu
• Neurochirurg wykonuje niewielkie nacięcie w dolnej części kręgosłupa (Th12/L1).
• Zabieg przebiega z pomocą monitorowania śródoperacyjnego, elektrostymulacją korzeni nerwowych, śródoperacyjną oceną fizjoterapeutyczną.
• Neurochirurg określa, które korzenie są odpowiedzialne za nadmierne napięcie mięśni na podstawie dostarczonych danych komputerowych i śródoperacyjnego badania fizjoterapeuty
• Neurochirurg przecina wybrane włókna nerwowe, co obniża spastyczność.
• Na koniec tkanki szyte są warstwowo. Przywrócenie wyciętych kości kręgosłupa za pomocą płytek osteoplastycznych.

3. Pobyt w szpitalu

• Pacjent zwykle pozostaje w szpitalu około 7- 10 dni.
• Pierwsze ćwiczenia rehabilitacyjne rozpoczynają się już w ciągu 1–2 dni po zabiegu.
• Pacjent wymaga intensywnej rehabilitacji 4x w tygodniu przez co najmniej 2 lata po operacji celem utrzymania nowego wzorca napięcia mięśniowego i poruszania się

Jakie są najczęstsze powikłania po SDR?

SDR jest bezpieczną procedurą, jednak możliwe skutki uboczne głównie obejmują:
• Krótkoterminowe osłabienie mięśni
• Przejściowe zaburzenia czucia
• Ryzyko infekcji (rzadkość poniżej 3%)

Jakie mogą wystąpić zmiany w pierwszych tygodniach/miesiącach po SDR?

• Problemy z kontrolą pęcherza moczowego (często przejściowe) – do 1–20% pacjentów.
• Pozorne osłabienie kończyn dolnych (wynikająca z redukcji patologicznej spastyczności) – do 30% pacjentów w początkowym okresie, ale u większości ustępuje wraz z rehabilitacją i wzmocnieniem siły mięśni w ciągu średnio 4 miesięcy
• Ból pleców po operacji – 5–15% pacjentów, zazwyczaj przejściowy.
• Przejściowe zaburzenia czucia w nogach – około 8–15% przypadków.
• Infekcja rany pooperacyjnej – bardzo rzadko, mniej niż 1–3%.
• Problemy z gojeniem rany – 1–5%.

Jakie mogą być długoterminowe zmiany po SDR?

• Hipotonia posturalna (osłabienie kontroli tułowia) – dotyczy 5–15% pacjentów, ale poprawia się wraz z rehabilitacją.
• Trudności z równowagą i koordynacją – 10–25% pacjentów, zwłaszcza w przypadku niewystarczającej rehabilitacji.
• Skolioza lub inne deformacje kręgosłupa – 5–10% pacjentów, porównywalnie z naturalnym przebiegiem choroby bez SDR
• Konieczność wykonania korekcji ortopedycznych – 70% pacjentów wymaga korekcji ortopedycznych przykurczy ściegien, stawów zwykle 7 miesięcy po SDR. Szczególnie u osób z dłużej trwająca spastycznością

Jak zmniejszyć ryzyko powikłań po operacji SDR?

• Doświadczenie zespołu chirurgicznego w operacjach wszystkich typów spastyczności
• Intensywna rehabilitacja przedoperacyjna - wzmacnianie postawy ciała i stanu mięśni tułowia przed zabiegiem, Poprawa zakresów stawów kończyn przed operacją
• Intensywna rehabilitacja pooperacyjna - Utrwalanie nowego wzorca napięcia mięśniowego i poruszania się po operacji

Jakie są długoterminowe opinie pacjentów po operacji rizotomii SDR?

Badania wskazują, że SDR jest skuteczną metodą leczenia spastyczności, która prowadzi do trwałej poprawy jakości życia pacjentów.
• Jedyna metoda trwale redukująca spastyczność i jej powikłania – 90% Rodziców i dorosłych, którzy jako dzieci przeszli SDR poleciłoby tą metodę jako skuteczną i bezpieczną metodę leczenia MPD w każdym typie spastyczności
• Poprawa motoryki kończyn górnych i innych mięśni ciała: u ponad 80% pacjentów zmniejsza się spastyczność kończyn górnych, zmniejszenie zeza, poprawa mowy, zmniejszenie dysfunkcji wegetatywnych
• Efektywniejsza rehabilitacja i poprawa sprawności ruchowej: Zmniejszenie spastyczności ułatwia rehabilitację i naukę nowych umiejętności ruchowych.
• Umożliwia poprawę siły w mięśniach spastycznych
• Nie zmniejsza siły mięśni niespastycznych
• Umożliwia poprawę wzorca chodu w analizach komputerowych chodu
• Umożliwia zwiększenie zakresów ruchu w stawach kończyn dolnych
• Umożliwia w 20% poprawę skrętu kości piszczelowej u dzieci
• Lepiej rokująca przyszłość: Niższe ryzyko deformacji stawów i kręgosłupa wynikających z długotrwałej spastyczności.
• Większa niezależność: Wzrost samodzielności w życiu codziennym, co przekłada się na poprawę komfortu życia całej rodziny.
• Poprawa komfortu życia w ocenach długoterminowych

Więcej szczegółów znajdziesz w zakładce edukacja Mózgowe Porażenie Dziecięce

Zapraszmy też na frupę facebookową SDR Rizotomia - wiedza, leczenie Dołącz do grupy!

Webinar Rizotomia. Remedium na spastyczność, czy element procesu leczenia? Marek Lickendorf

Webinar Rizotomię w Polsce da się zrobić

Skontaktuj się z nami